Ambassadeur Tom Sebastian op reis in Kenia

Tom Sebastian: “Van 22 augustus t/m 28 augustus bezocht ik als ambassadeur van Vijana Reloaded verschillende trainees en sprak uitgebreid met hen en hun families. Drie dagen lang dompelde ik mezelf onder in dit trainingsprogramma. De twee dagen ervoor bezocht ik ook andere ICS projecten om een goed beeld te krijgen van wat de organisatie nog meer doet.  Ik woonde een training positief ouderschap bij en sprak met ouders over de traditionele rolverdeling tussen mannen en vrouwen en de omgang met kinderen. Zij vertelden me wat de training hen en de rest van het gezin heeft opgeleverd. Mijn broek en schoenen raakten doorweekt bij een net geopend waterpunt in Busia, waar tientallen kinderen vrolijk om ons heen sprongen, nieuwsgierig naar die ‘mzungu’. Ik oogstte mais en sprak met een boerengezin. Maar mijn dagboek gaat over Vijana Reloaded. Over de trainees die ik sprak, de pitches die ik bijwoonde en de indruk die dit maakte.”

Woensdag 26 augustus
Stellah, een van de Vijana Reloaded trainees, staat ons al op te wachten als we hobbelend over een modderweg in onze jeep aan komen rijden. Ze leidt ons door de poort van de compound naar haar huis, waar ze samen met haar ouders woont en haar vijf broers en zussen. Vol enthousiasme worden we begroet en omhelsd. Dat belooft alvast veel goeds. Binnen in de kleine huiskamer staan drie banken. Over elke bank is een laken gedrapeerd. Ik neem plaats naast Stellah. Communicatiemedewerkers Neema en Jantien stellen hun camera’s scherp en ik start met mijn interview. Stellah is 26 jaar en rondt deze week haar traineeship bij Vijana Reloaded af. Haar bedrijf, Steer Aid Enterprise, heeft als doel om zoveel mogelijk mensen op te leiden in EHBO technieken. Haar plan is om deze cursus te verkopen aan onder andere onderwijsinstellingen. In zes maanden tijd is ze gecoacht om haar bedrijfsidee aan te scherpen en zichzelf te presenteren. Ik ben onder de indruk van deze leergierige, jonge vrouw. Haar idee is onderscheidend én noodzakelijk. Terwijl ik mijn vragen op haar afvuur heeft ze op alles een welluidend antwoord. Aan het einde van haar verhaal vraag ik haar in een soort van elevator pitch haar bedrijf voor de camera te presenteren. Vol overtuiging weet ze haar verhaal neer te zetten.

'De ontvangst is hartelijk. Tijd noch moeite is gespaard om het de gasten naar de zin te maken.'

Als alles op camera staat vertelt Stellah hoe haar vader, die vanuit de hoek van de kamer mee keek, haar al die tijd gesteund en gemotiveerd heeft. Hij vertelt hoe belangrijk hij het vindt dat ook vrouwen zelfstandig zijn en ondernemend. De eettafel staat bomvol lekkers: maiskolven, cakejes, koekjes. Tijd noch moeite is gespaard om het de gasten naar de zin te maken. Neema en Cynthia, beide lokale ICS medewerkers, moeten lachen om mijn verbazing. Deze gastvrijheid blijkt typerend voor Kenia: niemand mag het huis verlaten zonder eerst goed gegeten en gedronken te hebben. Ook Stellah’s moeder is vol lof over Vijana Reloaded. De dankbaarheid die het hele gezin toont is hartverwarmend. Het ontroert me om te zien dat niet alleen Stellah zelf profiteert van alles wat ze de afgelopen maanden geleerd heeft maar dat dit ook haar omgeving zo sterk beïnvloed. Stellah is een trotse vrouw en ik ben er van overtuigd dat haar onderneming een succes gaat worden. Uitgezwaaid door de hele familie stappen we weer in de auto, op weg naar the hub.

Tomatensaus
The hub is de plek waar de trainees wekelijks les krijgen en dagelijks kunnen komen werken. Er is wifi, koffie en thee, en altijd iemand aanwezig om de trainees te helpen en om vragen te beantwoorden. Vanmiddag gaat de derde groep trainees hun allereerste pitch geven. Ze zijn deze week begonnen. Wat schuchter staan ze om de beurt op om hun idee in een paar minuten tijd aan de groep en aan ons te vertellen. De ideeën lopen uiteen van het kweken van tomaten om er lekkere sauzen van te maken tot het importeren van goedkope kleding vanuit buurland Oeganda en te verkopen in Kakamega. De plannen zijn duidelijk nog niet getoetst op haalbaarheid en de nieuwe trainees missen nog overtuigingskracht om hun verhaal te verkopen. Maar ze doen dit dan ook voor de allereerste keer. Er valt nog een hoop te verbeteren, en daar zal de komende maanden dan ook volop aan gewerkt worden.

Donderdag 27 augustus
We beginnen de dag in the hub. Groep twee presenteert vandaag zijn bedrijfsidee. Deze groep is inmiddels twee maanden bezig en het verschil tussen de groep van gisteren en deze is heel duidelijk. De ideeën zijn nu verder aangescherpt en worden ook al gedeeltelijk in praktijk gebracht. Volgens een vast stramien vertellen ze over hun motivatie, het doel van hun bedrijf, het onderscheidend vermogen en het verdienmodel. Elke trainee maakt gebruik van Powerpoint. De eerste twee presentaties zijn vrij saai en het is duidelijk dat het aanwezig publiek ook zit te suffen. Dat komt niet zozeer door de inhoud als wel door de presentatietechniek. Ik besluit even te onderbreken en laat de trainees in een paar minuten tijd zien en horen hoe je door stemgebruik en mimiek een groot verschil kan aanbrengen. Kijk je publiek aan, maak het wat losser door wat heen en weer te lopen en maak gerust een opmerking als iemand met zijn telefoon zit te spelen. De eerstvolgende trainee die moet presenteren brengt mijn tips meteen in praktijk. Hij begint rond te lopen terwijl hij zijn verhaal houdt en durft zelfs een medestudent op een grappige manier op de vingers te tikken als ie even niet oplet. Ik kan een enorme grijns nauwelijks onderdrukken. Het kwartje is gevallen. Ook de trainees erna proberen de tips uit en de aandacht en respons van de toehoorders is duidelijk verbeterd.

'Ik kan een grijns nauwelijks onderdrukken als ik zie dat het kwartje is gevallen'

Eindeloze rijen plantjes
In de middag staan wederom twee huisbezoeken gepland. De allerlaatste trainee die we bezoeken is Plasydia. Plasydia is 28 jaar, moeder van een dochtertje, en woont samen met haar man in een klein lemen huisje in een bosrijke omgeving. Plasydia kweekt bomen en biedt alle service op het vlak van tuinieren. Ze laat ons het bed zien naast het huis waar minuscule zaailingen onder een net afwachten op hun verhuizing naar een potje met meer grond. Aan de andere zijde van het huis staan eindeloze rijen potjes met elk een stekje erin. Gelukkig hoeft ze dit niet allemaal alleen te doen, haar man helpt mee. Zittend op een bankje, ingeklemd tussen twee bomen en omringd door een stoet kinderen uit de buurt, doet ze haar verhaal voor de camera.

Ook Plasydia maakt indruk met haar wil om een succes te maken van haar onderneming. Eerder begon ze een bedrijfje maar dit werd geen succes omdat ze geen idee had hoe ze haar financiën moest inrichten. De kans om mee te doen aan Vijana Reloaded heeft ze met beide handen gegrepen en ze heeft er alles uitgehaald om er voor te zorgen dat haar onderneming dit keer wel slaagt.

Vrijdag 28 augustus
Vandaag is de grote dag: de eerste negen trainees ronden hun opleiding af en ontvangen hun certificaat. In de tuin van een lokaal hotel staat een grote tent opgesteld. De trainees, hun families en een groot aantal genodigden zijn aanwezig. Naast de tent heeft elke trainee een tafeltje met meer informatie over hun onderneming zodat de aanwezigen langs kunnen lopen en meer te weten kunnen komen over plannen en aanpak. Twee afgevaardigden van lokale banken zijn aanwezig om met de trainees te praten over mogelijke leningen. De bedragen die ze nodig hebben zijn naar onze maatstaven klein, met zo’n 3.000 euro op zak kun je uitstekend van start. Er wordt vaak gedacht dat je meteen een flink begin kapitaal moet hebben maar het tegendeel blijkt waar. ‘Denk groot, begin klein’ is het credo van Vijana Reloaded. Door banken meer te betrekken wil Vijana Reloaded een eerste contact faciliteren om de trainees te helpen hun plannen gefinancierd te krijgen.

‘Denk groot, begin klein’ is het credo van Vijana Reloaded

Terug in Nederland
Inmiddels sta ik weer op Hollandse bodem en heb ik alle indrukken op me in kunnen laten werken. Terugblikkend op de week zijn een aantal dingen me specifiek opgevallen. Wat je ziet is dat deze jongeren nu hun kans grijpen en verantwoordelijkheid nemen om hun toekomst positief te beïnvloeden. Ze hebben me vol enthousiasme hun startende ondernemingen laten zien. Wat me opviel is dat elk van de trainees echt de trots van de familie is. Het succes van zo’n jongere reikt veel verder dan alleen deze persoon. Ze dienen als inspiratiebron voor de hele gemeenschap.

'Af en toe een misstap maken hoort bij ondernemen'

De week heeft grote indruk op me gemaakt, ik ben er van overtuigd dat elke trainee die ik sprak een succesvolle onderneming gaat neerzetten. Af en toe een misstap maken hoort bij ondernemen. Maar ik hoop dat deze trainees alle steun zullen krijgen, zowel financieel als mentaal,  om hun dromen waar te maken en om zo de lokale economie een boost te geven.